تدوین مدل مفهومی مشارکت بهره برداران در توسعه باغات استان (دهستان الهیارخانی)

بسیاری از پژوهشگران، براین باورند که اجرای طرح های توسعه کشاورزی بدون مشارکت روستاییان و بهره برداران، اتلاف وقت و هدر رفتن هزینه های گزاف است. طرح توسعه باغات، یکی از طرح های توسعه کشاورزی می باشد،که مدتی ست در دستور کار معاونت تولیدات گیاهی سازمان جهاد استان کرمانشاه قرار گرفته است. این طرح با هدف افزایش عمکرد و سطح زیر کشت باغات بدنبال مشارکت حداکثر متقاضیان بوده است. اما اینکه تا چه حد توانسته است مشارکت بهره برداران را به دنبال داشته باشد مشخص نیست. لذا هدف از این مطالعه کیفی ، ارائه مدل مناسبی جهت مشارکت بهره برداران با توجه به بستر های لازم است. در این مطالعه میدانی، ضمن بهره گیری از تئوری بنیانی از دیاگرام علل- معلولی با استفاده از نرم افزار ونسیم جهت پالایش مفاهیم، خرده طبقات، طبقات و تعیین روابط علت- معلولی بین آنها بهره گرفته شد. جامعه مورد مطالعه شامل بهره بردارن توسعه باغات در دهستان الهیارخانی و همچنین کارشناسان و مسئولین اجرایی طرح توسعه باغات استان بود. که 35 نفر از جامعه بهره برداران روستایی و 19 نفر از کارشناسان و مسئولین سازمان جهاد کشاورزی استان به روش نمونه گیری هدفمند مورد مطالعه قرار گرفتند. داده های پژوهش با بهره گیری از تکنیک مصاحبه عمیق، مشاهده، تهیه عکس و مطالعه اسنادی در قالب سه مرحله کد گذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل گردید. نتایج حاصل از واکاوی داده ها استخراج مدل مفهومی مشارکت بهره برداران بود که نشان داد: شرایط اجتماعی- اقتصادی بهره برداران، عوامل آموزشی- ترویجی، مشوق ها، قانون و سیاست گذاری، سازمان و مدیریت، عوامل روان شناختی، موقعیت محیطی، امور فنی و زیر بنایی و راهکارهای اجرایی سازمان از جمله عوامل موثر در مشارکت بهره برداران هستند. به منظور اعتبار بخشی به نتایج، یافته ها در اختیار بهره برداران، کارشناسان و سایر ذینفعان قرار گرفت. پس از تبادل نظر بین این افراد، نتایج مورد تایید آنان بود. یافته های این مطالعه می تواند توصیه هایی برای برنامه ریزان طرح توسعه باغات در استان داشته باشد. بدین صورت که اگر قرار است این طرح توسط بهره برداران دنبال شود توجه به نتایج این مطالعه ضروریست.